Κύπρος: Μνήμη και αγάπη – Επίμετρο

αφιερωμένο στην τρυφερή συμβία και πολυαγαπημένη σύντροφο της ζωής μου, η οποία ποτέ δε με διαβάζει· διαβάζει thas και μόνον thas, άντε και Γκ. Καπλάνι.

Η κυπριακή τηλεόραση είναι πολύ χάλια. Πολύ. Είναι σαν να βλέπεις ΤυρίTV, ΤηλεΚουτσούφιανη ή ΤηλεΜπουρνάζι στην Ελλάδα, αλλά με ένα πέρασμα βερνίκι. Αν σκεφτεί επίσης κανείς ότι τριάμισυ κανάλια είναι βάσαλοι και παραρτήματα ελληνικών ιδιωτικών καναλιών, τα οποία δυστυχώς αναμεταδίδουν μερικώς, ε, άσε: και ντόπιος αγνός επαρχιωτισμός και Μάκης, και τι κουρέλια παραγεμίζουν το μπουμπάρι και αγγλόφωνο κανάλι για τους Βρετανούς συνταξιούχους της Πάφου, και οδοιπορικά στα κατεχόμενα χωριά μας και Τατιάνα-Ματιάνα-Η Ελλάδα (την) Παίζει. Και Γιούρονιουζ και Λαζόπουλος. Όλα. Δεν έχουμε Λιακόπουλο και ΤηλεΆστυ.

Ένα κάπως σοβαρό ελληνοκυπριακό κανάλι είναι το Σίγμα. Αν και ειδησεογραφικά πρόκειται για χαλκείο παραπληροφόρησης, διαστρέβλωσης και προπαγάνδας (ιδίως το μαρτυρικό 2003-2004), τουλάχιστον παράγει κυπριακές σειρές (οι περισσότερες αρκετά καλές) και άλλες ντόπιες εκπομπές. Κι επειδή δεν μπορεί να υπάρχει κοινωνία, κράτος, και τα λοιπά χωρίς το τωκ σόου τους, το Σίγμα έχει αναθέσει σε μία γυναίκα να κάνει ό,τι θέλει. Τι για τηλεπάθεια, τι για πορνεία, τι για ναρκωτικά, τι για σχέσεις, τι για μαγεία, τι για τη μετανάστευση, τι για τον σατανισμό, τι για τις ανασφάλειες του μέσου Κυπρίου, τι για την εμμηνόπαυση, τι για θεραπείες με τη δύναμη του νου, τι για δίαιτες — όλα τα συζητάει η Ελίτα.

Σήμερα, λοιπόν, κύριε ισαγγελέφ, έκατσα να φάω με την τρυφερή συμβία και πολυαγαπημένη σύντροφο της ζωής μου και με χτύπησε αυτό το ούφο:

ta pedia mas

Αυτή είναι η «κυρία Ελίτα-μου»:

Elita ta pedia mas


Επίλογος: Για όσους βρίσκουν την Ελίτα σέξι (εγώ πάλι όχι: δε με πολυεξιτάρουν οι καρδινάλιοι), προσφέρω Με Αγάπη την παρακάτω φωτογραφία:

elita Ayia

Σήμερα μιλάμε για τα θαύματα της Αγίας Μαρίνας της Άνδρου (καρτερία που την έχουνε κι αυτοί οι Άγιοι, όμως, ρε παιδί μου).

Κύπρος: Μνήμη και αγάπη – Με τον φακό του Sraosha II

Χριστός Ανέστη, χριστιανοί.

Η Κύπρος δεν είναι νησί στην ευρωπαϊκή Μέση Ανατολή (πώς λέμε την Ανατολική Θράκη «ευρωπαϊκή Τουρκία»)· είναι μια αρένα όπου το Κακό (φαντασιακό και θεολογικώς μη ον, αλλά δε βαριέσαι) και το Καλό (τρέχα γύρευε) συγκρούονται. Το Καλό νικάει ανελλιπώς, απλώς δεν του φαίνεται συνήθως.

Αυτό το ξέρουν οι δεν-ξέρω-ποιοι που γράφουν τα κηρύγματα. Έτσι, και φέτος, στο αναστάσιμο κήρυγμα οι ανώνυμοι κηρυγματογράφοι ταυτίσαν την Ανάσταση του Χριστούλη με την «ανάσταση» της Κύπρου. Για μένα αυτό θα ήτουνε βλασφημία, αλλά έχω αποσκληρυνθεί και δε με νιάζει — άσε που είμαι φάρα ανατολίτικη περσικιά (βλέπε και Ξέρξη κομιξάτο με τα πίρσινγκ) και δε μασάω: όλα ζεν, ρε, όλα ζεν.

Τα παραπάνω όμως είναι άσχετα με το παρακάτω φωτορεπορτάζ που ως άλλος Σεφέρης θα σας προσφέρω.

Μια φορά κι ενάν καιρό, την Κύπρο την πατούσαν ξένοι. Πλην όμως ήξεραν πολλά γράμματα:

Galip-prin

Τώρα στο μεγαλύτερο μέρος της Κύπρου έχουμε το ρωμαίικο. Το οποίο όμως δεν τα ξέρει τα ξένα τα γράμματα. Αυτό εντέλει είναι καλό — το είπε κι ο Κοσμάς ο Αιτωλός:

Galip-meta

Το μικρότερο μέρος της Μαρτυρικής Μεγαλονήσου το πατεί ο Τούρκος. Παρότι αυτό το μέρος είναι μικρότερο από το γαλανόλευκο και λιγότερο από το μισό του νησιού, είναι φτωχό κι έρμο και σκλαβωμένο (οι πιο ακριβολόγοι ελληνοκύπριοι μιλούν για την «ημικατεχόμενη πατρίδα μας«· για τους ημιπεζόδρομους και τους ημικρατικούς οργανισμούς της Κύπρου θα σας πω άλλη φορά).

Το ημικατεχόμενο τμήμα πολιτικώς δεν υπάρχει (προς το παρόν). Έτσι, οι πονόψυχοι αδερφοί Ελληνοκύπριοι έφτιαξαν ταξιδιωτικά γραφεία στην ‘ελεύθερη’ Λευκωσία για να ταξιδεύουν και οι συμπατριώτες τους Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι εμ θέλουνε KKTC εμ πκιάουσι (ελληνο)κυπριακά διαβατήρια για να πετούν απευθείας από Λάρνακα σε 7635 προορισμούς — αντί για τους 3,75 του ψευδοαεροδρομίου Ercan / Τύμπου:

birinci

Ο ελληνισμός μπορεί να πέρασε από πολλούς ζυγούς, ασύμμετρους και άλλους, όμως το Self του, η ιδιοσυστασία του είναι ντούρα και ανόθευτη και μονίμως ορτή (που θα ‘λεγε κι ο Σικελιανός). Μόνο τα ονόματα των προαιώνιων φαγητών του (όχι τα ίδια τα φαγητά!) και μικροτίτλους φεουδοευγενείας παίρνει από τον Ξένο. Έτσι, ανάμεσά μας κυκλοφορούν ακόμα παλιοκαιρίσιοι πρίγκηπες κι ακρίτες:

muhtar

Στο μεταξύ, ο κυπριακός ελληνισμός νικά τον Ιουστινιανό, που νίκησε τον Σολομώντα, ανεγείροντας Αγια-Σοφιές και πάλι

AyaSofya II

Δυστυχώς όμως κι εδώ κυκλοφορούν και ανώμαλοι, και ανορθόγραφοι, και ανάρχες: διαδοχικά στρώματα, σα φύλλα μπακλαβά, πάνω από την ουσία της ιστορίας μας.

anomali-fasistes

Ευτυχώς υπάρχουνε και τα κουτάβια. Μάνναμ μου ρέεϊιι!

kutavi

Ο Κέρουακ στην Κύπρο

Στον ελληνόφωνο χώρο, σε γενικές γραμμές, η θέση των διαλέκτων και των ομιλητών τους βρίσκεται μέσα στο συρτάρι που γράφει απ’ έξω ‘Κωμωδία’.

Από τον (λαμιώτη) ‘βλάχο’ Χατζηχρήστο μέχρι τον καρδιτσιώτη πιτσιρικά του Λαζόπουλου, από τον αρχιτεμπέλαρο φραπεδοπότη σαλονικιό μέχρι τον α πριόρι μοβόρο κρητικό, από τον χαριτωμένο κερκυραίο του ‘Περι Ανέμων και Υδάτων’ μέχρι τον μισοηλίθιο Κυπραίο των κυπριακών (!) κωμωδιών, από την ψευδοπατρινιά Μακρυπούλια του κουρασμένου Καπουτζίδη μέχρι τον αρχετυπικό Πόντιο, όποιος μιλάει διάλεκτο στον ελληνικό δημόσιο βίο, έστω και την πιο ελαφρώς αποκλίνουσα από τη γραμμή της ΚΝΕ (‘Κοινής ΝεοΕλληνικής’), είναι γραφικός, κουτός, αγράμματος.

Αυτό είναι τουλάχιστον απαίσιο, προϊόν ενός βαθύτατα ανεύθυνου εκπαιδευτικού συστήματος, του οποίου ακόμα και ο ελληνοκεντρισμός είναι κολοβός, μισερός.

Τα παραπάνω τα ξανασκέφτηκα διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα που έχω ‘συναντήσει’ εδώ και καιρό. Μη σας αποθαρρύνει η διάλεκτος, ω νορμάλ, ευφυείς και γραμματιζούμενοι συνέλληνες. Το κείμενο θα σας ανταμείψει. Δείτε τη γλωσσική δυσκολία και απόσταση σαν μια άσκηση, σαν να διαβάζετε Ροΐδη, Παπαδιαμάντη, Βιζυηνό.

Δύο μέτρα δυο σταθμά

Αυτές τις μέρες σκεφτόμουνα πάλι το Κοσσυφοπέδιο.

Αναρωτιόμουν τι να απέγινε η Florina Krasniqi, που γνώρισα το ’95: ήταν αρκετά μορφωμένη και μετριοπαθής για να αποτελέσει στόχο οποιασδήποτε πλευράς.

Αναρωτιόμουν πού να το πήγαινε το ντοκυμαντέρ που είδα στην ΕΡΤ για την εισαγωγή κυνηγετικών όπλων στο Κοσσυφοπέδιο μέσω Αλβανίας για να πουληθούν στον UCK. Μήπως στο ότι οι έμποροι όπλων που συνεργάζονται με το UCK είναι άτιμοι; Υπάρχουν τίμιοι έμποροι όπλων;

Τελικά απλώς κατάφερα να ξαναθυμηθώ την ξεκάθαρη και μνημειώδη υποκρισία της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και της ελληνικής κοινής γνώμης όσον αφορά την εν λόγω σερβική επαρχία.

Η υποκρισία της πολιτικής ηγεσίας δεν είναι τελικά αξιοσημείωτη. Όπως μου είχε πει και ο μέγας Διδάσκαλος (όχι ρε σεις, δεν είμαι μασώνος) στο υπόγειό του με τους δράκους (ούτε σατανιστής) στο Λονδίνο (ούτε μέλος των Μπητλς): Governments are not moral agents. Οπότε…

Όσον αφορά την ελληνική κοινή γνώμη όμως; Με τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της; Που πονάει τον πονεμένο και μισεί τον πονηρό; Που αγαπάει τους Παλαιστίνιους χωρίς ίχνος αντισημιτισμού;

Ήδη εδώ και καιρό ανησυχούσα για την πόλωση του κόσμου και την περιχαράκωσή του σε άσπρα και μαύρα στρατόπεδα. Όμως γράφει πολύ ωραιότερα για το θέμα ο Γεωργελές στην τελευταία AV (ούτε ο Γεωργελές είμαι). Οπότε εδώ απλώς να δώσω ένα δείγμα του μέτρου της υποκρισίας (μεγάλου μέρους) της ελληνικής κοινής γνώμης:

Κόσοβο, Κύπρος και ο τίμιος ελληνικός λαός.

Οι Ελληνοκύπριοι αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες και μιλάν ελληνικά. Άρα είναι Έλληνες.
Οι Κοσοβάροι, αν και αυτοπροσδιορίζονται ως Αλβανοί και μιλάν αλβανικά, είναι αλβανόφωνοι.

Το 80% του πληθυσμού της Κύπρου είναι Ελληνοκύπριοι. Άρα δεν μπορούν να τους λένε το 20% τι να κάνουν.
Το 95% του πληθυσμού του Κοσσυφοπεδίου είναι Αλβαν(όφων)οί. Αλλά μπορεί το 5% να τους λέει τι να κάνουν.

Οι Ελληνοκύπριοι είχαν ασυζητητί το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης (δηλαδή της ένωσης με την Ελλάδα). Η αυτοδιάθεση ακόμα αποτελεί το παραπονάκι των ελληνοκυπριακών εθνικοφρόνων σωματείων και των περί αυτά πνευματικών ανθρώπων της Μεγαλονήσου (συνήθως ανώτατων δημοσίων υπαλλήλων).
Οι Κοσοβάροι επ’ ουδενί δεν έχουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης (δηλαδή της ενδεχόμενης ένωσης με την Αλβανία).

Ο ένοπλος αγώνας των Ελληνοκυπρίων κατά των Βρετανών αποικιοκρατών (και κατά των άμαχων κομμουνιστών και — μετά το ’57 — κατά των Τουρκοκυπρίων) ήταν τίμιος, ιερός, δικαιολογημένος, επιβεβλημένος και άντε τολμήστε μέχρι και σήμερα να τον επικρίνετε (βλέπε υπόθεση Π. Ηφαίστου).
Ο ένοπλος αγώνας των Κοσοβάρων κατά των Σέρβων εθνικιστών (και των άμαχων Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου) ήταν βρώμικος, ξενοκίνητος, δόλιος — καθαρή τρομοκρατία και ούτε καν αντάρτικο.

Η βούληση των Ελληνοκυπρίων είναι ιερή και απαράβατη, όπως εκφράστηκε με το δημοψήφισμα του 2004 (και με τα δάκρυα της Κονσουέλας).
Η βούληση των Κοσοβάρων είναι αδιάφορη και μάλλον δεν θα δούνε δημοψήφισμα όσο και αν δακρύσει η Κονσουέλα τους.

Δεν υπήρξε τζαμί στην Πάφο ούτε ανατινάχτηκε ποτέ. Το περίπου 33% των Τουρκοκυπρίων της περιοχής απλώς έβοσκαν πρόβατα.
Τα μνημεία της Ορθοδοξίας μας στο Κοσσυφοπέδιο φρουρούνται. Το ότι αποτελούν στόχους επιθέσεων οφείλεται σε παγκόσμια συνωμοσία, μάλλον αμερικανοκαθολικοσιωνιστική.

Δεν έχει (;) σίδερα η καρδιά σου να με κλείσει

Ασχολούμαι ερασιτεχνικά με το Κυπριακό από 15 χρονών, ενώ εδώ και κάμποσα χρόνια κατέληξα και να πηγαινοέρχομαι στην Κύπρο. Οι εμπειρίες μου από τη Μεγαλόνησο (συνήθως χαρακτηριζόμενη και ως «μαρτυρική» από τους εξ Ελλάδος) θα συμπυκνωθούν κάποτε σε έναν πολυτελή τόμο, τον οποίο όλο και κάποιος θα μου φέρει στο κεφάλι (να ένας κίνδυνος που δε διατρέχουμε μπλογκάροντας).

Όσοι έχουν περάσει από την ελληνική κοινωνία (μέγα σχολείο, η ελληνική κοινωνία, κάτι σαν το ορφανοτροφείο του Όλιβερ Τουίστ), γνωρίζουν τη στάση και τα στερεότυπά της απέναντι στους (Ελληνο)Κύπριους. Όσοι Καλαμαράδες έχουνε ζήσει στην Κύπρο, έχουνε ζήσει την αντιφατική στάση των (Ελληνο)Κυπρίων απέναντι στον Ελλαδίτη / Καλαμαρά / εξ Ελλάδος / Αδελφό / Πουστοκαλαμαρά. Δε θα σταθώ σε αυτά. Να επισημάνω μόνο πως η Κύπρος μαζεύει (δυσανάλογα;) μεγάλο ποσοστό αλιτήριων Ελλαδιτών, καιροσκόπων και υπερφίαλων νεοαποικιοκρατών που βρίζουν, χλευάζουν κι ασχημονούν και λένε μεγάλα λόγια, αφού αισθάνονται άρχοντες και βεζύρηδες στο νησί σε σχέση με την Κυψέλη, την Τριανδρία, την Κοζάνη και το Ληξούρι, απ’ όπου κουβαλήθηκαν φοροφυγαδες, φυγόστρατοι, φυγόδικοι — ή τι στην ευχή. Φυσικά υπάρχουν και καλοί Ελλαδίτες στην Κύπρο (πρέπει να κάνω τέτοιες ρητές επισημάνσεις, μη μου βγει και τ’ όνομα πως μισώ τους ομοίους μου…).

Ξέρετε πως οι Έλληνες στην Αίγυπτο (όπως καταγράφει και μαρτυρεί και ο Τσίρκας στην Αριάγνη), στο Κογκό, στη Νότια Αφρική αλλά και στην πατρογονική μου Πόλη έσπευδαν να συντάσσονται με τους αποικιοκράτες. Είμαστε απαρηγόρητοι που δε μας δόθηκαν αποικίες. Κι έτσι συμπεριφερόμαστε προς την Κύπρο, ως μία αποικία, όπου έχουμε στρατό και αεροπορία και μια κυβέρνηση που μας κοιτά στα μάτια σαν κακοποιημένος πιτσιρικάς μουρμουρίζοντας τον δικό μας εθνικό ύμνο, την ιταλιάνικη μάρτσια ενός κόντε. Κι έτσι, πότε τους αναγορεύουμε ακρίτες υπερέλληνες, πότε μιξο-ανατολίτες μπάσταρδους τουρκόσπορους. Πότε τους βαφτίζουμε βρετανόμουτρα διαβρωμένα με τους αγγλισμούς τους, πότε ανατολίτικες σκυλόφατσες με τα τουρκόφωνα (τάχα μου) ch και dzh και mba και ndou, πότε καθαρούς και ιδανικούς Αχαιούς με τις αρχαίες λέξεις και τα διπλά τους σύμφωνα. Πότε συνθέτουμε παιάνες και θρήνους για τη φτώχεια, την καρτερία, την απλότητα και την καθαρή καρδιά και ματιά τους ριγώντας μπροστά στη φρικτή προσφυγιά, πότε τους φτύνουμε σαρκάζοντας για τα λεφτά, τα ρούχα, τα αυτοκίνητα και τα διαμερίσματα. Άλλοτε σιχτιρίζουμε την Ευρώπη που παραγνωρίζει τα δίκια τους, άλλοτε τους κακίζουμε που ήρθαν στην Ελλάδα και μας πήραν τις δουλειές, τις μπίζνες και τα πάλκα.

Βεβαίως οι Έλληνες καλή κουβέντα δεν έχουν για κανένα. Βεβαίως ο ακυρωμένος αποικιακός μας οίστρος δεν αφορά και κανέναν πέραν από εμάς. Βεβαίως διανύουμε μια εποχή κατά την οποία έχουμε άλλα κι άλλα που μας καίνε και επιεικώς χεστήκαμε για την Κύπρο. Όμως, αυτά (και άλλα) που ανθολόγησα παραπάνω, έχουν εσωτερικευθεί από πολύ μεγάλο μέρος των Κυπρίων. Κοινώς, οι Ελλάδα και οι Ελλαδίτες οικειοποιούνται τη φωνή των (Ελληνο)Κυπρίων. Θέλουμε να μιλάμε εκ μέρους τους και αυτοί να ασπάζονται το τι λέμε γι’ αυτούς και να το παπαγαλίζουν ευλαβικά.

Μιλάμε εξ ονόματός τους, κοινώς, κι αυτοί ακούνε τι έχουμε να τους πούμε για τη ζωή τους. Μετά το αναπαράγουν άψογα.

Εδώ και δεκαετίες, οι Ελλαδίτες προσπαθούνε να επιβάλλουν στους (Ελληνο)Κύπριους πώς να σκέφτονται, πώς να αισθάνονται, ποιοι να είναι. Ξεκινώντας από την πολιτική ηγεσία, τους διπλωμάτες, τον Σεφέρη, τη διανόηση και κατεβαίνοντας προς τους απλούς Καλαμαράδες (στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα). Έτσι, όλα τα παραπάνω μεταφράζονται σε, κατά καιρούς αντιφατικές μεταξύ τους, οδηγίες προς τους (Ελληνο)Κύπριους, τις οποίες καλούνται να ενστερνιστούν: «να αισθάνεστε πολύ / λίγο / καθόλου Έλληνες», «να αισθάνεστε πολύ / λίγο / καθόλου Κύπριοι», «είστε ανατολίτες», «είστε Ευρωπαίοι», «να ζήσετε αγκαλίτσα με / να ζήσετε παράλληλα με / να εξοντώσετε τους (Τουρκο)Κύπριους». Και πάει λέγοντας.

Ο δεσποτικός λόγος της Ελλάδας, του εξ ορισμού εθνικού κέντρου των (Ελληνο)Κυπρίων, επελαύνει ανεξέλεγκτος, αναντίλεκτος, αγέρωχος. Ορίζει ποια ντόπια ψελλίσματα είναι προς βρώσιν και ποια ακάθαρτα. Τυποποιεί αναλόγως ιδέες, στάσεις και κινήσεις στο νησί. Απαιτεί την ανεπιφύλακτη υιοθέτησή του από τους ντόπιους. Έρχεται στη νήσο να της τραγουδήσει πώς πρέπει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό της. Ο δεσποτικός λόγος της Ελλάδας καθορίζει ακόμα και το πώς πολλά άτομα βλέπουν τον εαυτό τους ως Κυπραίους εδώ στο νησί (το θυμάστε αυτό; υπάρχουν πολλά).

Κι όλα αυτά αναδύονται και μορφοποιούνται μέσα από την απέραντη ασχετοσύνη, άγνοια και άξεστη ιδεοληψία της Ελλάδας περί την Κύπρο, έναν κυκεώνα (τουρλού, καλύτερα) υλικών όπως ψέματα, προπαγάνδα, αποσιωπήσεις. Τουλάχιστον σε αυτό, η συνεργασία μεταξύ (κάποιων) Ελλαδιτών και (κάποιων) (Ελληνο)Κυπρίων ήταν αγαστή και, σχεδόν, ισότιμη.

Το βοτάνι της ευγλωττίας

Σήμερα συνέβη κάτι αξιοσημείωτο που με προβλημάτισε. Μπήκε στο γραφείο μου στη Λευκωσία ένας άγνωστος κύριος, κάθιδρος και ταραγμένος. Μου είπε πως πουλάει κάτι βιβλία. Αμέσως σκέφτηκα «αμάν, πλασιέ ρε γμτ» και όπλισα τα μπουρλότα (κοτζάμ Σραόσα να μην έχω ένα αξεσουάρ;) αλλά του είπα να καθήσει.

Μου είπε πως ετοιμάζει ένα βιβλίο για τα φαρμακευτικά βότανα της Κύπρου. «Έχω φοβερό πρόβλημα με την ορθογραφία, με τα τελικά ‘ν’. Τι να κάνω, σας παρακαλώ βοηθήστε με.» Παρότι έζεχνε από ιδρώτα (διόλου δύσκολο με τους 30 βαθμούς που είχε έξω), φαινότανε μάλλον σοβαρός άνθρωπος και ανέδιδε, συν τοις άλλοις, πραγματική αγωνία για αυτό που με ρώταγε. Αφόπλισα τα μπουρλότα. Έβγαλε και μου έδειξε ένα δακτυλόγραφο δεμένο με σπιράλ, καλοστημένο και με ολοσέλιδες καταχωρίσεις για κάθε βότανο και δύο φωτογραφίες (δικές του) ανά βότανο: ολόκληρο φυτό και άνθος / καρπός. Τα βότανα τα είχε κατανεμημένα σύμφωνα με την τοξικότητά τους: από τα χαμηλής τοξικότητας προς τα υψηλής. Ωραία και στρωτή παρουσίαση, όπως είπα.

«Κοιτάξτε, είμαι εντελώς αναρμόδιος να σας βοηθήσω. Γιατί δεν πάτε το βιβλίο σας σε έναν επιμελητή;» Όντως, καμμία σχέση με τη δουλειά που κάνω, παρότι πέρασα κάποτε κι από τη Φιλοσοφική.
«Και πού θα βρω επιμελητή;»
«Ε, σε κάποιον εκδότη.»
Και μετά συνειδητοποίησα πως δεν έχει (πραγματικούς) εκδότες στη Μεγαλόνησο. Άρα τι να κάνει ο άνθρωπος. Στο μεταξύ με είχε συγκινήσει η αγωνία του να βγει σωστό το βιβλίο από κάθε άποψη, όταν στην Κύπρο, όπως και στην Ελλάδα, σου βγαίνουνε τα μάτια ανάποδα ξεφυλλίζοντας έντυπα ‘πραγματικών’ εκδοτών από λάθη στο στήσιμο, κακές μεταφράσεις, τυπογραφικά λάθη και νεγκλιζέ επιμέλειες…

Του είπα να ρίξω μια ματιά, μήπως και μπορούσα να τον καθησυχάσω. Διάβασα το άρθρο για τον αγάπανθο (μέσης τοξικότητας). Μετά άλλα δύο. Άψογα γραμμένο, περιεκτικό, πληροφοριακό.
«Μα πού είναι το πρόβλημα;»
Μου έδειξε σε ένα άλλο άρθρο ένα χωρίο όπου έγραφε «το γάμο»; Με ρώτησε αν το ‘ν’ χρειάζεται ή όχι. Να μην τα πολυλογώ, του εξήγησα πως όλη αυτή η ιστορία με τα τελικά ‘ν’ είναι μία κατάσταση φέξε μου και γλίστησα και καλύτερα να μην τον αγχώνουν αυτά και να κοιτάξει να του βάλει σωστά τις φωτογραφίες ο εκτυπάνθρωπος, μη γίνει η μπελλαντόνα μαντζουράνα. Ησύχασε κάπως, μου είπε πως ελλέβορος (το βοτάνι των τρελών) δεν υπάρχει στην Κύπρο, πως στο νησί παίζουν πολύ αφρικανικά βότανα και άλλα πολλά. Συζητήσαμε λίγο ακόμα και έφυγε ήρεμος και ήσυχος.

Θα διακατείχε μία αντίστοιχα έντονη γλωσσική ανασφάλεια έναν Κρητικό, έναν Καρδιτσιώτη, έναν Καβαλιώτη, έναν Κομοτηναίο, έναν Καλαματιανό ερασιτέχνη βοτανολόγο; Μάλλον όχι. Λόγω έλλειψης φιλότιμου; Πιθανότατα όχι. Τότε; Τότε πρέπει κανείς να έχει υπ’ όψη του το γλωσσικό κόμπλεξ των ελληνοκύπριων και πώς επιβάλλεται και συντηρείται από τις γλωσσικές πολιτικές του κυπριακού Υπουργείου Παιδείας, σχιζοφρενική η κάθε μία τους. Πολιτικές, λόγου χάρη, που απαγορεύουν δια ροπάλου τη χρήση της διαλέκτου εν ώρα μαθήματος, πολλώ δε μάλλον αποκλείουν τη διδασκαλία και ουσιαστική καλλιέργειά της. Πολιτικές που οδηγούν στον στιγματισμό όσων χρησιμοποιούν τη διάλεκτο δημοσία (εξόν αν είναι παλιάτσοι ή αν κάνουν πλάκα). Πολιτικές ελλαδικής και ντεμοντέ έμπνευσης, με τη διάλεκτο να παίζει τον ρόλο της μαλλιαρής, πολιτικές που ζηλώνουν τη γλωσσική εξαφάνιση και την (εν πολλοίς) διαλεκτική ισοπέδωση που επισυνέβη στην Ελλάδα. Γιατί; Γιατί η διάλεκτος θα «αποκόψει την Κύπρο από το σώμα του ελληνισμού», όπως μου είπε κάποιο μεγάλο καπέλο κάποτε. «Έχετε πάει στα Γιάννενα;» τον ρώτησα. Δεν κατάλαβε.

Η κυπριακή διγλωσσία (δε μιλάω για την εξωτερική πολιτική τους τώρα) δεν είναι πια τόσο μοναδικό και ανεπανάληπτο φαινόμενο, δε διαφέρει π.χ. από της Βαυαρίας, όπου τα βαυαρικά απέχουν από την επίσημη γερμανική σχεδόν όσο η κυπριακή από την κοινή ελληνική. Έχετε υπ’ όψη σας να μην καλλιεργείται η βαυαρική διότι θα αποκόψει τάχα το νότιο κρατίδιο από το σώμα του «γερμανισμού»; Δε χρησιμοποιούν οι Βαυαροί γερμανικά στο(ν) δημόσιο βίο και βαυαρικά στον ιδιωτικό; Η ερώτηση δεν είναι ρητορική, περιμένω αντιδράσεις.

Η σκοτεινή πλευρά του ήλιου

Απ’ ό,τι φαίνεται, η υπόθεση της εταιρείας πάει πολύ μακριά. Εδώ πρόκειται μάλλον για υπογραφές μηχανικών που βεβαιώνουν συντηρήσεις που δεν έγιναν ή που έγιναν ελλιπώς (με ‘σπιτ φιξ’, που λένε και στην Κύπρο), για πιλότους χωρίς βιογραφικά, για τον κύριο Δράκο που μιλούσε για τα ψυχολογικά του προβλήματα στην πρώτη συνέντευξη τύπου που έδωσε (κάμποσες ώρες μετά τη συντριβή) εμπαίζοντας συγγενείς και την κοινή γνώμη και ατιμάζοντας τους νεκρούς. Να τους φτύσουμε και, αμήν Παναγία μου, να σαπίσουνε στα χρέη ή πίσω από τα σίδερα ή και τα δύο.

Δύο πράγματα λίγο πιο πέρα. Έχετε παρατηρήσει πως οι μικρές αεροπορικές εταιρείες (για λόγους μάλλον ευνόητους) είναι επιρρεπείς στα δυστυχήματα; Θυμηθείτε την πρόσφατη πτώση στη Σικελία και πάμπολλες άλλες περιπτώσεις. Δεν πρέπει η μάνα μας η ΕΕ να επιβάλει αυστηρότερους ελέγχους ασφαλείας στις (μικρές) αεροπορικές εταιρείες της Ένωσης; Καλύτερα να στραγγαλιστεί οικονομικά η ‘Rabbit Air’ και η ‘Air Costa Brava’, λόγου χάρη, παρά να πηγαίνει ο κόσμος σαν τα κοτόπουλα.

Δεύτερον: όλοι του χώρου (όχι μόνον ο Κωστάκης) φαίνεται πως ήξεραν το ποιόν της εταιρείας και πολλοί μιλούν τώρα με τρόπο που ταράζει και προβληματίζει. Φυσικά, ήτανε δύσκολο να μιλήσει κανείς πριν: λίγο το ότι όλοι οι Κύπριοι είναι κουμπάροι μεταξύ τους και ξαδέρφια, λίγο η εταιρική πειθαρχία (omertà), λίγο ο φόβος να χάσει κανείς τη δουλειά του. Και για να μη φανεί πως κάνω άκαιρη πλάκα εις βάρος των Κυπρίων: σε πολλές μεσογειακές κοινωνίες ο κόσμος θα κράταγε το στόμα του κλειστό — και εγώ ο ίδιος (που κηρύσσω) θα δίσταζα να βγάλω τα βρωμερά άπλυτα του εργοδότη μου στη / στα φόρα. Όμως, όταν μιλάμε για ζωές ανθρώπων, μήπως ήρθε η ώρα να μάθουμε και εδώ στην Εσωτερική Θάλασσα την τέχνη του whistle-blowing, στον δρόμο που χάραξε ο ισραηλινός ήρωας Βανούνου;

Φαέθων

Πηγαινοέρχομαι χρόνια στην Κύπρο (αυτό μάλλον το έχετε καταλάβει) και είχα πολύ συχνά την ευκαιρία να παρατηρήσω τα μάλλον παλιά και κάπως ζαβλακοκαπνισμένα σκάφη της εταιρείας να λιάζονται στο αεροδρόμιο Λάρνακας. Πάντοτε αναρωτιόμουνα κατά πόσον πρέπει να εμπιστεύεται κανείς μια εταιρεία που δεν έχει να πληρώσει έναν σοβαρό γραφίστα για να της φτιάξει μια αξιοπρεπή λιβρέα (έτσι τη λέμε στο ελλήνικος;), ένα σήμα κι ένα λογότυπο της προκοπής.

Πέρσι, όταν η Aegean πρωτομπήκε στα κυπριακά δρομολόγια, πρώτα αναδεικνύοντας την αισχροκέρδεια του «καρτέλ» Ολυμπιακής-Κυπριακών και κατόπιν ρίχνοντας τις τιμές των ναύλων, είχε codesharing (ελλήνικος;) με την εν λόγω εταιρεία. Είχα ανησυχήσει σοβαρά και έψαξα τότε τον ιστότοπό τους, τον οποίο είχανε να ανανεώσουν από την τελευταία έκλειψη ηλίου. Μπήκα λοιπόν σε φόρα επιβατών και καθ’ έξιν χρηστών αεροπορικών εταιρειών. Λίγες και μάλλον δυσοίωνες οι ιστορίες τους υπό τον ήλιο. Μόνον ένας επισήμαινε πως χάρηκε πολύ πετώντας μαζί τους για Αίγυπτο, επειδή πέρασε πάνω από τις Πυραμίδες. Ευτυχώς τελικά μάς βάλανε σε πτήσεις της Aegean και κάποια στιγμή η συνεργασία τους έληξε σιωπηλά.

Ο ταξιδιωτικός μου πράκτορας, ο θρυλικός Κωστάκης, ποτέ δεν κοιτούσε τα δρομολόγιά τους όταν του ζητούσα να μου κλείσει εισιτήρια. Κανα-δυο φορές τον ρώτησα μήπως υπάρχει θέση με τους ηλιολάτρες. Α, κλεισμένοι είναι, κι ύστερα με δέκα-είκοσι ευρώ / λίρες παραπάνω βρίσκετε με τις Κυπριακές…

"πειρασμός… σαγήνη… κακεντρέχεια…"

Καλή η νηστεία (τι νηστεία, κολοκύθια, τσιμπολογούσα από ‘δώ κι από ‘κει σχολιάζοντας στα μπλογκ του κοσμάκη — υποκρίταρος), αλλά πείνασα. Τι σας έχω λοιπόν για σήμερα; Κάτι καλο.

Εντελώς τυχαία βρήκα αυτό το πολύ ενδιαφέρον, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη γραφή, κείμενο. Σας προσκαλώ-προκαλώ (όπως έλεγε σε τζινγκλάκι του πολύ παλιά ο ραδιοφωνικός σταθμός της Εκκλησίας της Ελλάδος, με σήμα το χερουβείμ) να το διαβάσετε και να το σχολιάσετε ελεύθερα κάτωθι. Τουλάχιστον ο συντάκτης του Πολίτη (ο οποίος αντιλαμβάνομαι πως είναι σοβαρή εφημερίδα) είναι εχθρός της ενδογαμίας και δεν έχει κόμπλεξ με τη λεγόμενη ‘φυλετική καθαρότητα’.

Υ.Γ. Μα γιατί να μην παραθέσω κι εδώ το κείμενο; Ορίστε:

ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΠΑΝΤΡΕΥΕΤΑΙ ΞΕΝΗ

Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές

Το 32% των γαμπρών του 2003 παντρεύτηκαν αλλοδαπές. Οι προτιμήσεις των αντρών αυτών στην εθνικότητα της νύφης, περιορίζονται στις πρώην ανατολικές χώρες. Κακά τα ψέματα, ο πειρασμός είναι μεγάλος. Ποιος δεν θαύμασε την απαράμιλλη ομορφιά των καλλονών του πρώην ανατολικού μπλοκ. Η παρουσία τους στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια σαγήνευσε τον αντρικό πληθυσμό, ο οποίος και στατιστικά πια αποδεικνύεται ότι έχει καταγοητευτεί από αυτές. Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε την απότομη στροφή στις προτιμήσεις του αντρικού πληθυσμού στην Κύπρο, σε ό,τι αφορά στην επιλογή της συζύγου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, μόνο το 2003 ένας στους τρείς γαμπρούς συνήψε γάμο με αλλοδαπή. Συγκεκριμένα, το 32% των αντρών παντρεύτηκε με ξένη. Σε πραγματικούς αριθμούς, το ποσοστό μεταφράζεται σε 1420 γάμους, από τους 4419 γάμους που τελέστηκαν κατά το 2003. Βεβαίως, το μεγαλύτερο ποσοστό επιμένει … κυπριακά και συγκεκριμένα, το 68% των αντρών που παντρεύτηκαν κατά το 2003, επέλεξαν κατά την παροιμία «παπούτσι απ’ τον τόπο τους». Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν εν μέρει τις ανησυχίες μιας μερίδας Κυπρίων γυναικών, οι οποίες μάλιστα κατά το παρελθόν είχαν οργανωθεί, ιδρύοντας και Σύνδεσμο ! Βεβαίως, ως υπέρμαχοι των δικαιωμάτων μειονοτήτων και αλλοδαπών ξεκαθαρίζουμε πως ουδεμία προκατάληψη ή και κακεκντρέχεια τρέφουμε προς τις δίμετρες καλλονές. Ας το δούμε άλλωστε και από τη θετική του πλευρά. Σε είκοσι χρόνια από τώρα, το DNA των Κυπρίων θα έχει διαμορφωθεί με ψηλόλιγνα και ξανθά χαρακτηριστικά.

Προτιμούνται οι Ρωσίδες

Οι περισσότεροι άντρες και συγκεκριμένα εφτά στους δέκα που επιλέγουν για σύζυγό τους αλλοδαπή, τελούν πολιτικό γάμο. Τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, για τους πολιτικούς γάμους του 2003, είναι ενδεικτικά και για τις προτιμήσεις των αντρών στην εθνικότητα της νύφης, οι οποίες ως επί το πλείστον εστιάζονται στο πρώην ανατολικό μπλοκ. Συγκεκριμένα, το 2003, 181 άντρες παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο Ρωσίδες, 174 παντρεύτηκαν Ουκρανές, 122 Μολδαβές, 106 Βουλγάρες και 103 Ρουμάνες. Με πολιτικό γάμο ενώνονται και πολλά ζευγάρια από το εξωτερικό, στην Κύπρο. Μάλιστα σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, τουλάχιστον το 2003, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών γάμων που τελέστηκαν στην Κύπρο, και συγκεκριμένα έξι στους εφτά, ήταν μεταξύ ζευγαριών από τρίτες χώρες. Τη χώρα μας επιλέγουν για να παντρευτούν κυρίως οι Βρετανοί και οι Ισραηλινοί. Οι μισοί σχεδόν πολιτικοί γάμοι κατά το 2003 ήταν μεταξύ Βρετανών.

Παραδοσιακές οι Κύπριες

Την τάση των αντρών δεν φαίνεται να ακολουθούν οι Κύπριες, οι οποίες επιμένουν παραδοσιακά. Αυτή τους όμως η επιμονή έχει και συνέπειες, καθώς, σύμφωνα με τα στατισικά στοιχεία, κατά το 2003, ο αριθμός των γυναικών που παντρεύτηκαν ήταν κατά πολύ μικρότερος, από αυτόν των αντρών (κατά 20%). Συγκεκριμένα, το 2003 παντρεύτηκαν 4419 άντρες, και 3475 γυναίκες, δηλαδή, 944 λιγότερες από τους άντρες. Μόνο το 14% των γυναικών επέλεξαν κατά το 2003 να παντρευτούν με ξένο. Η συντριπτική πλειοψηφία, το 86% παντρεύτηκαν με Κύπριο. Οι Έλληνες αποτελούν την πρώτη επιλογή των Κύπριων γυναικών που παντρεύονται ξένους. Ακολουθούν οι Βρετανοί, οι Λιβάνιοι και οι Αμερικανοί.

ΓΡΑΦΟΥΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ
Κωδικός άρθρου: 553549
ΠΟΛΙΤΗΣ – 11/06/2005, Σελίδα: 24