Οι δαίμονες της σφαγής

Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι ιστορία σφαγής. Όσο και να ολολύζουν οι κάθε λογής κεντρώοι, στη συντριπτική πλειονότητά τους διαχρονικώς οι δράστες της σφαγής δεν είναι τίποτα κολασμένοι κι εξανδραποδισμένοι που εξεγείρονται, παρά οι φορείς της εξουσίας και της δύναμης ― καθώς και της μισανθρωπίας που διαχρονικά τις συνοδεύει.

Θέλουμε κάποιοι (και λιγότερο κάποιες) να πειστούμε ότι υπάρχει ένας χώρος (λιγότερο εκτενής από όσο θέλουμε να νομίζουμε) στον οποίο η σφαγή είναι παρελθόν και η πρόοδος αποτελεί πραγματικότητα. Ωστόσο η σφαγή είναι πάντοτε πολύ κοντά μας, όχι μόνο η σφαγή των άλλων στις θάλασσές μας και στις γείτονες χώρες, αλλά και η δική μας η σφαγή στις ίδιες τις προοδευμένες χώρες μας, όπου η ζωή μας κοστολογείται πολύ χαμηλά π.χ. σε τραίνα και σε νοσοκομεία ή αν τυγχάνουμε φτωχοί ξένοι.

Ταυτόχρονα με τη σφαγή, επικρατεί συντριπτικώς κι ο φασισμός, δηλαδή η λατρεία της σφαγής. Ο φασισμός απλώνεται ξανά παντού και κανονικοποιείται. Παλιότερα τα πεδία αντιπαράθεσης με τους φασίστες ήταν κάτι λέσχες μοντελιστών ή ποδοσφαιρικά σωματεία κι οργανώσεις οπαδών. Σήμερα-αύριο, ο κόσμος όλος είναι το πεδίο μάχης. Κι ενώ η φασιστική σκιά απλώνεται, οι πολέμιοί της καταφεύγουν στις γονυκλισίες ενώπιον της καταστολής και στην προσκύνηση της λογοκρισίας, έχοντας προφανώς χάσει κάθε πίστη σε εξεγερτικές κινήσεις και στην οργάνωση από τα κάτω: εναποθέτουν λοιπόν τις ελπίδες τους για πρόοδο και αντιφασισμό παρά τους πόδας του μπάτσου (που θα εκπαιδευτεί), της δικάστριας (που θα τιμήσει τους όρκους της), του ατόμου που θα αναλάβει να επιβάλει πεφωτισμένη λογοκρισία υπέρ αδυνάτων.

Η ροπή του ανθρώπου μπροστά σε όλα αυτά είναι η απελπισία.

Πρέπει όμως ακόμα και την ώρα της σφαγής κι ενώ σχεδόν κατατονικά παρακολουθούμε τη σκιά να απλώνεται να θυμηθούμε τον στάρετς που τόσο αστόχαστα τσιτάρουν νεορθόδοξες ψυχές: «Κράτα τον νου σου στην Κόλαση και μην απελπίζεσαι». Αν δεν συμπαθούμε τους στάρετς, αρκεί να βλέπουμε τον Αντρέι Ρουμπλιόφ κάθε 5-6 εβδομάδες: εκεί τίθεται το ερώτημα αν γίνεται να αγιογραφούμε και να φτιάχνουμε καμπάνες σε έναν κόσμο άγνοιας και μίσους όπου οι Τάταροι σφάζουν παιδάκια και καίνε χωριά. Η απάντηση είναι αυτή που δίνει ο Ταρκόφσκι.

Αν δεν θέλετε να ακούσετε τον Ταρκόφσκι, σημείο του προϊόντος εκβαρβαρισμού μας ίσως, σχετικά με την απελπισία σας και τη ροπή για μηδενισμό που σας δημιουργεί, αρκεί να θυμηθείτε αυτό το ωραίο που είπε ο Oliver Doherty σήμερα:

«O μηδενισμός και η ηττοπάθεια είναι πολλές φορές ένα καταφύγιο διαθέσιμο μόνο στους προνομιούχους.»